Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2023 - LIFE ClimaMED

Α) Ταυτότητα έργου

Περιγραφή/Σκοπός

Το έργο LIFE ClimaMED είναι ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο έργο κυρίως όσον αφορά στην μεθοδολογία που θα αναπτύξει αλλά και στους στόχους που έχει θέσει για την υιοθέτησή του. Το LIFE ClimaMED θα επιδείξει την μέτρηση αερίων θερμοκηπίου από τη γεωργία σε πραγματικό χρόνο και για τον σκοπό αυτό σχεδίασε και κατασκεύασε πρωτότυπες συσκευές LIDAR για την μέτρηση CO₂, CH₄ και N₂O. Στο πλαίσιο της βελτιστοποίησης λειτουργίας, παραμετροποίησης και επικύρωσης των μετρήσεων, εγκαταστάθηκαν δέκα συσκευές LIDAR για την παρακολούθηση και καταγραφή των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε πέντε καλλιέργειας: ελιάς, αμπέλου, λαχανικών, σίτου και κελυφωτού φυστικιού. Επίσης, μία συσκευή εγκαταστάθηκε σε φάρμα εκτροφής αγελάδων. Απώτερος στόχος των παραπάνω δράσεων είναι η συλλογή των καταγραφών και η μεταφορά τους μέσω συστήματος τηλεμετρίας σε ψηφιακή GIS πλατφόρμα, η οποία θα λειτουργεί ως Κέντρο Διαχείρισης και Ελέγχου εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τη γεωργία και θα είναι υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ). Το ΥΠΠΑΤ, ως εταίρος του έργου έχει αναλάβει την ανάπτυξη του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου ώστε να διευκολυνθεί η προμήθεια των συσκευών από τους παραγωγούς, η συμμετοχή τους στο σχήμα καταγραφής  αερίων από τις ιδιοκτησίες τους και η ανταμοιβή τους μέσω ειδικής επιδότησης όταν επιτυγχάνουν στόχους μείωσης των εκπομπών εξαιτίας των πρακτικών τους. Αυτές οι πρακτικές μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος αποτελούν επίσης στόχο του έργου, καθώς οι εταίροι θα αξιολογήσουν και προτείνουν στους παραγωγούς και στο ΥΠΑΑΤ πρακτικές χαμηλού αποτυπώματος, η εφαρμογή των οποίων μαζί με την επικύρωση των χαμηλών εκπομπών μέσω της πλατφόρμας του έργου θα μπορούν να οδηγήσουν στην πιστοποίηση των προϊόντων τους ως «προϊόντα χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος». Για τον σκοπό αυτό το έργο θα προτείνει ένα σύστημα πιστοποίησης, το οποίο θα βασίζεται στις μετρήσεις των συσκευών LIDAR. Η τεχνογνωσία και ο τρόπος υλοποίησης σε εθνικό επίπεδο όπως θα αναπτυχθούν από τους ελληνικούς φορείς, θα μεταφερθούν μέσω στοχευμένων δράσεων και στους εταίρους του έργου σε Ιταλία, Ισπανία και Κύπρο.

Β) Καλές πρακτικές

Η κύρια ομάδα στόχος του έργου είναι οι εθνικές αρχές, καθώς η υιοθέτηση ενός κεντρικού συστήματος ελέγχου εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τη γεωργία, η αγορά και εγκατάσταση των συσκευών, η υλοποίηση συστήματος τηλεμετρίας και τέλος η συλλογή της πληροφορίας και η διαχείρισή της στην πλατφόρμα του έργου θα τις υποστηρίξει αφενός στην ακριβέστερη καταγραφή των εκπομπών σε εθνικό επίπεδο και αφετέρου στη λήψη αποφάσεων και ανάπτυξη πολιτικών μείωσης. Η διάχυση προς τις εθνικές αρχές άλλων χωρών θα ξεκινήσει από από τα κράτη των εταίρων του έργου, δηλαδή Ιταλία, Ισπανία και Κύπρο, τις οποίες το ΥΠΑΑΤ αλλά και όλοι οι εταίροι του έργου θα βοηθήσουν να αναπτύξουν το δικό τους νομοθετικό πλαίσιο προτείνοντας και επεξηγώντας τους το πλαίσιο που θα αναπτυχθεί στην Ελλάδα.

Οι συνεταιρισμοί και οι ομάδες των παραγωγών και στις τέσσερεις συμμετέχουσες χώρες είναι επίσης σημαντική ομάδα στόχος, η ενημέρωση των οποίων έχει ήδη ξεκινήσει, ενώ καταγράφεται έντονο ενδιαφέρον να ενημερωθούν τόσο για τον τρόπο λειτουργίας των συσκευών αλλά κυρίως για τη χρήση της πλατφόρμας συλλογής και διαχείρισης των καταγραφών. Στην περίπτωση αυτή τα εργαλεία του έργου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την εξυπηρέτηση των στόχων των συνεταιρισμών/ομάδων παραγωγών και συγκεκριμένα για την απόδειξη του ανθρακικού αποτυπώματος των προϊόντων τους. Εκτός των δράσεων απευθείας ενημέρωσης των ομάδων στόχων, το έργο θα υλοποιήσει σειρά ενημερωτικών δράσεων και ημερίδων σε όλη την Ελλάδα αλλά και στην Ιταλία, στην Ισπανία και στην Κύπρο.

Γ) Αποτελέσματα

Το έργο έως σήμερα έχει επιτύχει μεγάλο μέρος των αναμενόμενων αποτελεσμάτων του, με κύρια τον σχεδιασμό, κατασκευή, και επικύρωση ορθής λειτουργίας των συσκευών LIDAR, αλλά και την εγκατάσταση των συσκευών σε πιλοτικούς αγρούς σε όλη την Ελλάδα και πρόσφατα και στην Ιταλία. Υλοποιήθηκε επίσης η ψηφιακή πλατφόρμα συλλογής και επεξεργασίας των καταγραφών CO₂, CH₄ και N₂O από τους χώρους εγκατάστασης των συσκευών LIDAR. Η πλατφόρμα είναι λειτουργική, ενώ μέσω αυτής της πιλοτικής χρήσης της βελτιώνεται συνεχώς έως ότου παραδοθεί με τη λήξη του έργου στο ΥΠΑΑΤ. Το LIFE ClimaMED ολοκλήρωσε επίσης την πρόταση του για ένα σχήμα πιστοποίησης των αγροτικών προϊόντων ως "χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος", ενώ πρακτικές που θα βοηθήσουν τους παραγωγούς να επιτύχουν χαμηλές εκπομπές αναπτύσσονται από τις ομάδες του έργου με τη μορφή οδηγιών. 

Το LIFE ClimaMED είναι έργο εστιασμένο στη γεωργία, τα αποτελέσματά του όμως μπορούν να εφαρμοσθούν και σε άλλους παραγωγικούς τομείς, με κατάλληλες προσαρμογές. Ως παράδειγμα, εφαρμογής και σε άλλους τομείς, συσκευή μέτρησης εγκαταστάθηκε σε φάρμα εκτροφής βοοειδών, με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Επόμενος στόχος είναι η εγκατάσταση σε τουριστικό λιμάνι στην Ιταλία, ένας ιδιαίτερα φιλόδοξος στόχος, που θα επιχειρηθεί να επιτευχθεί μέσα στον επόμενο χρόνο.

Το LIFE ClimaMED δεν αφορά μόνον την γεωργία, τα επιτεύγματά του μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην αντιμετώπιση προκλήσεων και από άλλους παραγωγικούς τομείς και για τον λόγο αυτό προτάσεις, ιδέες, προβληματισμοί είναι ευπρόσδεκτα από τους φορείς υλοποίησης του έργου.