Δεκέμβριος 2018 - LIFE Stymfalia

Α) Ταυτότητα έργου

Περιγραφή/Σκοπός

Κύριος στόχος του προγράμματος LIFE-Stymfalia ήταν η αποκατάσταση του υγροτόπου και η μακροχρόνια προστασία και διαχείριση της λίμνης Στυμφαλίας, συνδέοντας την επιχειρηματικότητα με την προστασία της βιοποικιλότητας.

Ειδικοί στόχοι του έργου ήταν:

1. Διατήρηση και βελτίωση της κατάστασης των ειδών ενδιαφέροντος για το πρόγραμμα, καθώς και των βιοτόπων τους. Τα είδη ενδιαφέροντος για το πρόγραμμα είναι τρία είδη πουλιών (βαλτόπαπια, πορφυροτσικνιάς και μικροτσικνιάς), δύο είδη νυχτερίδων (μικρός και μεγάλος ρινόλοφος), καθώς και ένα είδος ενδημικού ψαριού (Στυμφαλικός πελασγός ή ντάσκα).

2. Ανάδειξη της διττής ταυτότητας της περιοχής: Προστατευόμενος υγρότοπος και πολιτιστικό τοπίο.

3. Ενεργός συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και ειδικότερα των αγροτών στην αειφόρο διαχείριση της λίμνης.

4. Δημιουργία θέσεων εργασίας, που θα προκύπτουν από τις καινοτόμες δράσεις του προγράμματος και την προώθηση της αειφόρου επιχειρηματικότητας.

Β) Καλές πρακτικές

1. Σύσταση Τοπικής Μονάδας Διαχείρισης – Ενημέρωση/ Ενεργοποίηση τοπικής κοινωνίας

   Η Τοπική Μονάδα, με δυναμικό 3 ατόμων από την περιοχή και έδρα το Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας, παρακολουθούσε και περιπολούσε την περιοχή καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος, συντόνιζε τις κοπές των καλαμιών και ενημέρωνε την τοπική κοινωνία για το πρόγραμμα. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίσαμε την ενημέρωση/εγρήγορση της τοπικής κοινωνίας σε επίπεδο καθημερινό, άμεσο και οικείο.

2. Δημιουργία Δικτύου Αγροτών Στυμφαλίας και προώθηση αειφόρου αγροτικής επιχειρηματικότητας και καινοτομίας – Ευαισθητοποίηση/ αλλαγή συμπεριφοράς τοπικής κοινωνίας

   Στο Δίκτυο συμμετέχουν περισσότερα από 160 μέλη, αγρότες της ευρύτερης περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκαν 9 εκπαιδευτικά σεμινάρια - βιωματικά εργαστήρια και εκπαιδευτικές εκδρομές με αγρότες της περιοχής, ώστε να ενημερωθούν για τα οφέλη της βιολογικής γεωργίας και της ολοκληρωμένης γεωργικής διαχείρισης. Επιπλέον, ειδικά για το Δίκτυο Αγροτών Στυμφαλίας σχεδιάστηκε το λογότυπο “Στυμφαλία το Σπίτι μου’’. Ήδη 26 μέλη του Δικτύου-δικαιούχοι εφαρμόζουν το λογότυπο στις συσκευασίες τους, δίνοντας μία προστιθέμενη αξία στα τοπικά τους προϊόντα.

3. Συμμετοχή σε διεθνείς πλατφόρμες και πρωτοβουλίες – Διάχυση αποτελεσμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο

   * Στην πρωτοβουλία του IUCN “Incubator for Nature Conservation”, με στόχο την ανάδειξη επιχειρηματικών ευκαιριών για την ενίσχυση της χρηματοδότησης των προστατευόμενων περιοχών και

   * Στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα Βιοποικιλότητας και Επιχειρηματικότητας (B@B), η οποία παρέχει ένα φόρουμ, όπου σε ευρωπαϊκό επίπεδο δίνεται η δυνατότητα για συνεχή και στρατηγικό διάλογο στο θέμα της διασύνδεσης επιχειρηματικότητας και βιοποικιλότητας. Στόχος της είναι να αναπτύξει εργαλεία και προσεγγίσεις που ενσωματώνουν πτυχές της βιοποικιλότητας στην επιχειρηματική πρακτική.

4. Δημιουργία διαδρομής περιβαλλοντικής και πολιτιστικής ερμηνείας: «Άνθρωπος και φύση στα μονοπάτια του χρόνου» – Ανάδειξη περιοχής

   Το μονοπάτι οδηγεί τον επισκέπτη από το Μουσείο Περιβάλλοντος στην αρχαία Στύμφαλο και τη λίμνη, καταλήγοντας σε παρατηρητήριο πουλιών, συνδέοντας το φυσικό με το πολιτιστικό τοπίο της περιοχής. Το μονοπάτι ξεχώρισε στους φιναλίστ στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Natura 2000 του έτους 2018 και ήταν ανάμεσα στις 5 καλύτερες πρακτικές στην κατηγορία «Επικοινωνία».

Γ) Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα του έργου μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους τοπικούς επιχειρηματίες, την τοπική αυτοδιοίκηση, τον αρμόδιο φορέα διαχείρισης και τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής. Πιο συγκεκριμένα:

Επιχειρηματικό Σχέδιο (Business Plan). Για πρώτη φορά καταγράφονται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της προστατευόμενης περιοχής και αξιολογούνται οι ευκαιρίες ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων με γνώμονα το περιβάλλον και τη μοναδικότητα της βιοποικιλότητας της λίμνης.

Μελέτη για την οικονομική αποτίμηση των οικοσυστημικών υπηρεσιών.  Για πρώτη φορά ερμηνεύονται οι υπηρεσίες οικοσυστήματος ως σπάνιες και η υποτίμηση/ υποβάθμισή τους συνεπάγεται κόστος που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Η συνολική αξία των οικοσυστημικών υπηρεσιών στη λίμνη Στυμφαλία ανέρχεται άνω των €6.500.000 ετησίως, βάσει της σημερινής της κατάστασης.

Μελέτες και εφαρμοσμένες πρακτικές για την αξιοποίηση βιομάζας από το κομμένο καλάμι και τα αγροτικά υπολείμματα της περιοχής. Το καλάμι της λίμνης που συλλέχθηκε από την καλοκαιρινή κοπή, τεμαχίστηκε και μεταφέρθηκε σε μονάδα κομποστοποίησης, όπου αναμίχθηκε και με άλλα υλικά. Παράχθηκε για πρώτη φορά κομπόστ με πρώτη ύλη τα καλάμια της λίμνης. Το κομμένο καλαμιού της χειμερινής κοπής μεταφέρθηκε σε τοπική μονάδα πέλετ και αφού θρυμματίστηκε, υποβλήθηκε σε ανάλογες δοκιμές. Οι πρώτες πελέτες που παρήχθησαν από μίγμα καλαμιού/ξύλου, αναλύθηκαν ως προς την αντοχή τους από το ΚΑΠΕ, δίνοντας πολύ θετικά αποτελέσματα.

Ψηφιακή εφαρμογή για την παρακολούθηση της προστατευόμενης περιοχής. H εφαρμογή επεξεργάζεται τις δορυφορικές εικόνες και χαρτογραφικές αλλαγές στο τοπίο της λίμνης Στυμφαλίας και παρουσιάζει τη διαχρονική εξέλιξη του φυσικού περιβάλλοντος και τις πιέσεις που ασκούνται στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής, από τις αλλαγές που σημειώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου.

Έκδοση 3 Τεχνικών Οδηγών για τη Διαχείριση του Καλαμιώνα στη Λίμνη Στυμφαλία, την Παρακολούθηση Ειδών Ορνιθοπανίδας και Τύπων Οικοτόπων, καθώς και την Αειφόρο Χρηματοδότηση των Προστατευόμενων Περιοχών.

Επόμενα βήματα:

• Συμφωνία για την εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης από τον αρμόδιο Φορέα Διαχείρισης. Σύμφωνα με το νέο νόμο 4519/2018 η διαχείριση της λίμνης Στυμφαλίας εντάχθηκε στην αρμοδιότητα του ΦΔ Πάρνωνα, Μουστού, Μαινάλου και Μονεμβασιάς.

• Συνέχιση προστασίας και διατήρησης της βραβευμένης διαδρομής «Άνθρωπος και φύση στα μονοπάτια του χρόνου».

• Υποστήριξη του Δικτύου Αγροτών Στυμφαλίας.

• Αναζήτηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων για την περεταίρω αποκατάσταση της περιοχής.