Μάιος 2021 - LIFE SAFE CROSSING

Α) Ταυτότητα έργου

Περιγραφή/Σκοπός

Οι δράσεις του έργου σχεδιάστηκαν με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε σε ένα προηγούμενο έργο LIFE, το LIFE STRADE  (http://www.lifestrade.it/index.php/en/), LIFE11 BIO/IT/000072, κατά τη διάρκεια του οποίου εγκαταστάθηκε με επιτυχία ένα καινοτόμο εργαλείο για την πρόληψη συγκρούσεων ζώων-οχημάτων σε 17 περιοχές της Κεντρικής Ιταλίας.

Το έργο LIFE SAFE-CROSSING στοχεύει στην υλοποίηση δράσεων για τη μείωση των επιπτώσεων οδικών αξόνων σε είδη προτεραιότητας τεσσάρων ευρωπαϊκών χωρών: Την καφέ αρκούδα (Ursus arctos marsicanus) και τον λύκο (Canis lupus) στην Ιταλία, τον ιβηρικό λύγκα (Lynx pardinus) στην Ισπανία και την καφέ αρκούδα (Ursus arctos) στην Ελλάδα και τη Ρουμανία.

Τα είδη αυτά απειλούνται σοβαρά από οδικές υποδομές, τόσο από τροχαία ατυχήματα, όσο και με κατακερματισμό των βιοτόπων τους.

Στόχοι του έργου LIFE SAFE-CROSSING:

• Επίδειξη της χρήσης καινοτόμων εργαλείων πρόληψης σύγκρουσης ζώων-οχημάτων (AVC PS)
• Μείωση του κινδύνου συγκρούσεων με τα προστατευόμενα είδη-στόχους
• Βελτίωση της συνδεσιμότητας και διευκόλυνση των μετακινήσεων για τα προστατευόμενα είδη-στόχους
• Αύξηση της προσοχής των οδηγών στις περιοχές του έργου σχετικά με τον κίνδυνο συγκρούσεων με τα προστατευόμενα είδη-στόχους

Β) Καλές πρακτικές

Στην Ελλάδα, η υλοποίηση του έργου παρείχε την απαραίτητη υποστήριξη για την αξιολόγηση και την ενίσχυση της διαπερατότητας του αυτοκινητόδρομου Σιάτιστας-Καστοριάς. Το πρώτο βήμα ήταν να καταγραφούν όλα τα πιθανά περάσματα άγριων ζώων, να ελεγχθεί και να καταχωρηθεί η κατάστασή τους και τα σχετικά χαρακτηριστικά τους (όπως σχήμα, περιβάλλον τοπίο, στοιχεία χρήσης από άγρια ​​ζώα) και να εντοπιστούν εμπόδια στην κίνηση των ζώων. Στη συνέχεια, μετά από εμπεριστατωμένη αξιολόγηση, επιλέχθηκαν 45 δομές για παρακολούθηση μέσω 4G καμερών που τροφοδοτούνταν από μικρά φωτοβολταϊκά. Το σύστημα παρακολούθησης υποστηρίχθηκε από υποδομή που είναι ικανή να απεικονίζει χρήση των διαβάσεων στον χάρτη, μαζί με σχετικές πληροφορίες, αυτοματοποιημένη αποθήκευση και απεικόνιση στιγμιότυπων/μικρών βίντεο, καθώς και διάφορα στατιστικά στοιχεία, μέσω φιλικού προς το χρήστη περιβάλλοντος γραφικών.

Χρησιμοποιήθηκε μια καινοτόμος τεχνική, που βασίζεται στην νευροεπιστήμη, για τον σχεδιασμό ειδικών οδικών πινακίδων ευαισθητοποίησης των οδηγών σχετικά με το πρόβλημα των θανατώσεων ζώων στους δρόμους και για να τους ενθαρρύνει να υιοθετήσουν μια κατάλληλη συμπεριφορά οδήγησης. Υλοποιείται ειδική ενημερωτική εκστρατεία με την συμμετοχή τοπικών σχολών οδήγησης και έχει ήδη αναπτυχθεί ένα θεματικό βιντεοπαιχνίδι για τη συμμετοχή και την προσέλκυση νέων.

Το έργο υλοποιείται με τη συνεργασία 13 εταίρων, στους οποίους περιλαμβάνονται ιδιωτικές εταιρείες, δημόσιοι φορείς και ΜΚΟ.

Στην Ελλάδα, στους εταίρους του έργου περιλαμβάνονται μια Περιφερειακή Αρχή (Περιφέρεια δυτικής Μακεδονίας), μία κατασκευαστική εταιρεία κοινωφελούς σκοπού (ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ), μία εμπορική εταιρεία τηλεπικοινωνιών (COSMOTE) και μία περιβαλλοντική οργάνωση (ΚΑΛΛΙΣΤΩ). 

Η τυποποίηση των μεθόδων και των καλών πρακτικών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εξαχθεί και σε άλλες περιοχές. Τέλος, η εντατική προσπάθεια ευαισθητοποίησης κατά τη διάρκεια του έργου θα αυξήσει επίσης τη γνώση των τοπικών κοινωνιών και των επισκεπτών, σχετικά με το δίκτυο Natura 2000.

Γ) Αποτελέσματα

Η υλοποίηση των προπαρασκευαστικών δράσεων του έργου βοήθησε στην εξειδίκευση του σχεδιασμού των διαχειριστικών και ενημερωτικών δράσεων του έργου και στον επιλογή/εντοπισμό των θέσεων τοποθέτησης των ενημερωτικών και των ειδικά σχεδιασμένων οδικών πινακίδων του έργου. Βοήθησε ακόμα στην αξιολόγηση και την υπόδειξη των θέσεων στις οποίες κατά προτεραιότητα πρέπει να εγκατασταθούν τα καινοτόμα συστήματα/εργαλεία πρόληψης σύγκρουσης ζώων-οχημάτων (AVC PS). 

Παράλληλα, έχουν ήδη ξεκινήσει παρεμβάσεις για τη διασφάλιση της χρήσης και την αύξηση της ελκυστικότητας των υπόγειων διαβάσεων που επιλέχθηκαν. Αυτές οι δράσεις συνίστανται κυρίως σε φυτεύσεις θάμνων και άλλων φυτών, καθώς και στην απομάκρυνση του υπόγειου υλικού που έχει μπλοκάρει διαβάσεις λόγω αποθέσεων λάσπης.

Δράσεις ανάλογες με αυτές που υλοποιούνται από το έργο μπορούν να αναπαραχθούν και σε άλλες περιοχές που καταγράφονται αυξημένα τροχαία ατυχήματα  και θανατώσεις ζώων από οχήματα, είτε αφορούν μεγάλα σαρκοφάγα (αρκούδα, λύκος) είτε άλλα είδη της άγριας πανίδας. Το ίδιο ισχύει για υπάρχουσες δομές και σε άλλους περιφραγμένους αυτοκινητοδρόμους, που μπορούν να αξιοποιηθούν ως υπόγειες διαβάσεις άγριας πανίδας μετά από κατάλληλη συντήρηση και βελτίωση της διαπερατότητάς τους.

Επόμενος σταθμός-ορόσημο υλοποίησης του έργου αποτελεί η τοποθέτηση των ενημερωτικών και των ειδικά σχεδιασμένων οδικών πινακίδων στις περιοχές υλοποίησης του έργου και η εγκατάσταση των καινοτόμων συσκευών πρόληψης σύγκρουσης ζώων-οχημάτων (AVC PS). Στην Ελλάδα, έχει προγραμματιστεί μέσα στο 2021 η τοποθέτηση 6 ενημερωτικών και 38 ειδικά σχεδιασμένων οδικών πινακίδων, καθώς και η εγκατάσταση και έναρξη λειτουργίας έξι (6) καινοτόμων συσκευών πρόληψης σύγκρουσης ζώων-οχημάτων. Θα ακολουθήσει παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των διαχειριστικών δράσεων του έργου και διάφορες ενημερωτικές δράσεις για τη διάχυση των αποτελεσμάτων και την αναπαραγωγή των αποτελεσμάτων του έργου.

Παρουσίαση:
“LIFE SAFECROSSING in Greece: Analysis and mapping of crossing structures on highway A29 and activities to enhance connectivity through interventions on underpasses and road sides”
Ενδεικτικά βίντεο έργου:
https://www.youtube.com/watch?v=yCt0HNOXdio
https://www.youtube.com/watch?v=MY1Ea4Ym68Q