Ιούλιος 2021 - LIFE-IP CEI-Greece

Α) Ταυτότητα έργου

Περιγραφή/Σκοπός

Το ολοκληρωμένο έργο LIFE-IP CEI-Greece φιλοδοξεί να συμβάλει στην υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων και της Εθνικής Στρατηγικής για την Κυκλική Οικονομία. Με το έργο αναδεικνύεται μια νέα αντίληψη στον τομέα των αποβλήτων στη βάση των αρχών της κυκλικής οικονομίας (ΚΟ), υιοθετώντας πρακτικές και αλλαγή συμπεριφοράς για την αύξηση του κύκλου ζωής των προϊόντων, την μετατροπή των αποβλήτων σε πόρους και την αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθετικής δέσμης μέτρων για τα απόβλητα.

Β) Καλές πρακτικές

Το έργο LIFE-IP CEI-Greece ξεκίνησε να υλοποιείται στη δύσκολη περίοδο της πανδημίας COVID-19, αντιμετωπίζοντας από την αρχή πρωτόγνωρες συνθήκες καθημερινότητας. Με την ουσιαστική συμβολή όλων των συνδικαιούχων του και της συντονιστικής ομάδας του ΥΠΕΝ, το έργο καθιέρωσε γρήγορα αποτελεσματικούς εσωτερικούς κανόνες λειτουργίας και ανταποκρίθηκε με ταχύτητα στις νέες ψηφιακές απαιτήσεις, τόσο για την εσωτερική όσο και την προς τα έξω επικοινωνία του.

Η αποτελεσματική συμμετοχή του κοινού και των ενδιαφερόμενων μερών, στο Εναρκτήριο Συνέδριο του  έργου, σε έρευνες που διεξάγει το έργο, και τέλος σε συναντήσεις εργασίας με εμπλεκόμενα μέρη, καταγράφουν ένα ελπιδοφόρο επίπεδο ευαισθητοποίησης του κοινού στόχου, που έχει ήδη επιτευχθεί κατά την 1^η διετία λειτουργίας του LIFE-IP CEI-Greece.

Για τη μέγιστη επιτυχία στην επικοινωνία του, το έργο χρησιμοποιεί σειρά online και offline εργαλείων, με στόχο οι ενέργειές του να δρουν συντονισμένα και συσσωρευτικά για τη μετάδοση ενός ξεκάθαρου και συνεκτικού μηνύματος. Στοχεύει στη δημιουργία ‘ενιαίας φωνής’ που θα περικυκλώνει το κοινό στόχο μέσα από ένα οργανωμένο πλάνο δημοσιότητας  καθ’ όλη τη διάρκειά του, καλύπτοντας ένα συνδυασμό μέσων (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες εθνικής και τοπικής εμβέλειας, ενημερωτικά και κλαδικά website, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιστοσελίδα έργου, δελτία τύπου, αποστολή newsletter, αποτελέσματα εκθέσεων, ενημερωτικά φυλλάδια, εκδηλώσεις - ημερίδες, έρευνες κοινής γνώμης  κ.λπ.).

Το κεντρικό αφήγημα του έργου εστιάζει στη βελτίωση της στάσης ή/και αλλαγή της συμπεριφοράς των φορέων, των επαγγελματιών και των πολιτών επικεντρώνοντας στις ακόλουθες παραμέτρους:

• Πρόληψη
• Επαναχρησιμοποίηση
• Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση
• Χωριστή συλλογή
• Ενεργή Συμμετοχή

Αλλάζουμε Συμπεριφορά > Επαναχρησιμοποιούμε – Επισκευάζουμε –Ανακυκλώνουμε.
Στην κυκλική οικονομία δεν πετάμε τίποτα, όλα έχουν αξία.
Ώρα για δράση.

Το έργο σκοπεύει να προωθήσει το κεντρικό αφήγημα του στα ακόλουθα τρία επίπεδα:

Η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών (stakeholder involvement) και η οικοδόμηση δυναμικού είναι δράσεις που αφορούν στο σύνολο του έργου. Η διακυβέρνηση σε πολλαπλά επίπεδα για την ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων και την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων στοχεύει στη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών προκειμένου να επιτευχθεί ένα καλά οργανωμένο σχέδιο για ομαλή υλοποίηση, που θα περιλαμβάνει και τη διάχυση/επικοινωνία επιτυχημένων παραδειγμάτων και πρακτικών εντός και εκτός της ελληνικής επικράτειας. Κατά αυτό τον τρόπο θα διευκολυνθεί η ουσιαστική συμμετοχή των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων, της επιχειρηματικής κοινότητας και των επαγγελματιών του χώρου, καθώς και του ευρύτερου κοινού.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και σε ενέργειες δικτύωσης του LIFE-IP CEI-Greece, όπου το έργο έχει συμμετάσχει σε μία σειρά από συναντήσεις γνωριμίας και εργασίας για την ανταλλαγή απόψεων και τεχνογνωσίας με άλλα έργα και πρωτοβουλίες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο (βλ. Newsletter No 2, στο site του έργου). Κατά τη διάρκεια του έργου διεξάγονται έρευνες, τα αποτελέσματα των οποίων θα αξιοποιηθούν για την υλοποίηση δράσεων καθώς και προβλεπόμενων ενεργειών οικοδόμησης δυναμικού, ώστε αυτές να ανταποκριθούν σε πραγματικές ανάγκες  επιμόρφωσης των ενδιαφερόμενων μερών.

Σημαντικό τμήμα των δράσεων υλοποίησης του έργου αφορά στην εφαρμογή καλών πρακτικών για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση και τέλος στην προώθηση εννοιών και εφαρμογών προς μία κυκλική οικονομία, σε περιοχές με ιδιαίτερες απαιτήσεις στην Ελλάδα και αλλού. Οι καλές πρακτικές σχετίζονται και με τις δράσεις επίδειξης του έργου (Ολοκληρωμένα Πράσινα Σημεία, Διαχείριση Επικίνδυνων Οικιακών Αποβλήτων, Εφαρμογή της νομοθετική δέσμης μέτρων για την ΚΟ με ειδικό πεδίο απομακρυσμένους νησιωτικούς και ορεινούς δήμους της χώρας) και τέλος σχετίζονται, με την αξιοποίηση της διεθνούς γνώσης και εμπειρίας κατά τον τρόπο εφαρμογής και παρακολούθησης μέτρων σε κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας, όπως είναι τα απόβλητα τροφίμων, οι αγροδιατροφικές αλυσίδες και οι τεχνικές προδιαγραφές για την χρήση δευτερογενών υλικών.

Ένα σημαντικό τμήμα της δουλειάς του LIFE-IP CEI-Greece θα περιλαμβάνει την αναπαραγωγή των καλών πρακτικών, μέσα από την ανάπτυξη κριτηρίων προς ενσωμάτωση σε χρηματοδοτικά εργαλεία της τρέχουσας και της επόμενης προγραμματικής περιόδου, ώστε να καταστεί εφικτή η συνεκτική εφαρμογή σχετικών καλών πρακτικών στην ελληνική επικράτεια.

Γ) Αποτελέσματα

Τα προβλεπόμενα αποτελέσματα του έργου που αναμένεται να ολοκληρωθούν με την λήξη του το 2027, είναι τα ακόλουθα:

• Κατασκευή και λειτουργία τριών (3) Ολοκληρωμένων Πράσινων Σημείων, δύο (2) στον Δήμο Αθηναίων και ένα (1) στον Δήμο Θεσσαλονίκης που δεν θα εξυπηρετούν μόνο τη χωριστή συλλογή αλλά και την εκ νέου προώθηση των αντικειμένων (όπως έπιπλα, ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός, ρούχα και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, βιβλία, παιχνίδια κ.λπ.) για επαναχρησιμοποίηση ή την προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίησή τους. Στον Δήμο Θεσσαλονίκης θα φιλοξενείται και Βιωματικό Πάρκο Ανακύκλωσης, Επιδιόρθωσης και Επαναχρησιμοποίησης.
• Ανάπτυξη και λειτουργία πέντε (5) συστημάτων ολοκληρωμένης διαχείρισης αποβλήτων εφαρμόζοντας την ιεράρχηση αποβλήτων και τη νέα νομοθετική δέσμη μέτρων για τα απόβλητα στη βάση των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας [τέσσερα (4) σε νησιά: Τήνο, Αλόννησο, Θήρα, Πάρο & Αντίπαρο και ένα (1) σε ορεινό δήμο: Ναυπακτία].
• Εφαρμογή σε πλήρη κλίμακα δικτύου συλλογής και διαχείρισης επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και στον Δήμο Αθηναίων. 

Σημειώνεται ότι για την ανάπτυξη των πιλοτικών δράσεων και των δράσεων επίδειξης του έργου κρίθηκε σκόπιμο να επιλεχθούν δύο μεγάλοι αστικοί δήμοι της χώρας (Αθηναίων και Θεσσαλονίκης), ένας περιφερειακός φορέας διαχείρισης αποβλήτων που έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο προς την ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, ΔΙΑΔΥΜΑ ΑΕ), αλλά και να συμπεριληφθούν νησιωτικοί και ορεινοί δήμοι λόγω των ειδικών γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών της χώρας (Πάρου, Αντιπάρου, Θήρας, Τήνου, Αλοννήσου και Ναυπακτίας).

• Εφαρμογή του οικονομικού εργαλείου ΠΟΠ «Πληρώνω όσο Πετάω» στον Δήμο Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης. 
• Εκπόνηση ειδικού προγράμματος για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων και δράσεις για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων σε όλο το μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων από την αγροτική παραγωγή έως την τελική κατανάλωση, όπως  σύστημα παρακολούθησης παραγωγής αποβλήτων τροφίμων, δράσεις επίδειξης βέλτιστων πρακτικών πρόληψης και ανάπτυξη πλατφόρμας για την παρακολούθηση και τη διαχείριση της πρόληψης παραγωγής αποβλήτων τροφίμων. 

Συγκεκριμένα, το έργο θα συμβάλλει καθοριστικά σε μια κομβικής σημασίας υποχρέωση της Ελλάδας, μέσω της δημιουργίας συστήματος παρακολούθησης της εγχώριας παραγωγής αποβλήτων τροφίμων, καταγράφοντας ετησίως τα απόβλητα σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων από την παραγωγή έως την κατανάλωση (πρωτογενής παραγωγή, επεξεργασία και μεταποίηση, λιανική πώληση και άλλη διανομή τροφίμων, εστιατόρια και υπηρεσίες εστίασης, νοικοκυριά). Επιπλέον, ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην αξιοποίηση αγροδιατροφικών αποβλήτων με την εκπόνηση οδηγού  κυκλικής διαχείρισης αποβλήτων αγροδιατροφής.

• Ανάπτυξη τοπικών / περιφερειακών συμμαχιών για τη διαχείριση αποβλήτων του τομέα αγροδιατροφής. 
• Ανάπτυξη εθνικών δεικτών και δημιουργία παρατηρητηρίου για την Κυκλική Οικονομία με το οποίο θα παρακολουθείται η πρόοδος της εφαρμογής των πολιτικών στην Ελλάδα που σχετίζονται με τη μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία.
• Ανάπτυξη προτύπων για δευτερογενή υλικά για την υποστήριξη εφαρμογής της Κυκλικής Οικονομίας. 
• Ανάπτυξη ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων (αποθετήριο) για την Κυκλική Οικονομία. 
• Οικοδόμηση δυναμικού με δράσεις όπως σεμινάρια ειδικής θεματολογίας, προσαρμοσμένα στις ανάγκες όλων των ενδιαφερομένων μερών, φόρουμ πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων και  εξ’ αποστάσεως κατάρτιση. 
• Δράσεις ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης και διάχυσης των αποτελεσμάτων του έργου, όπως διοργάνωση περιφερειακών ενημερωτικών ημερίδων και συνεδρίων. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο μιας δέσμης επικοινωνιακών δράσεων του έργου θα εκπονηθεί οδηγός  καλών πρακτικών και εγχειρίδιο οδηγιών για αναπαραγωγή και μεταφορά των αποτελεσμάτων του έργου. Ούτως ώστε να αξιοποιηθεί το μοντέλο ανάπτυξης των δράσεων του έργου και από άλλους Δήμους της χώρας και η απήχηση του να έχει  εθνική εμβέλεια.

Τα βήματα εξέλιξης του LIFE-IP CEI-Greece καθώς και τα παραδοτέα, οι έρευνες και οι εκθέσεις ελεύθερης πρόσβασης που εκπονούνται στο πλαίσιο του έργου, δημοσιοποιούνται στο site του, www.circulargreece.gr

Σύντομα αναμένεται να αναρτηθούν τα εξής παραδοτέα:

• Α1.D3 «Έκθεση για τη συλλογή δεδομένων από τα ενδιαφερόμενα μέρη - Αποτελέσματα Έρευνας για την Κυκλική Οικονομία»
• E1.D1 «Στρατηγική επικοινωνίας και διάχυσης των αποτελεσμάτων»
• Ε1.D4 «Σχεδιασμός βιωματικού πάρκου δράσεων επαναχρησιμοποίησης, επισκευής, ανακύκλωσης»
• Ε1.D21 «Πρακτικά εναρκτήριου συνεδρίου LIFE-IP CEI-Greece»
• F1.D4 «Οδηγός για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις»

Στα αμέσως επόμενα βήματα του έργου μέχρι την λήξη της 1ης φάσης του στις 31.10.2021 αναμένεται η ολοκλήρωση των προκαταρκτικών μελετών στο πλαίσιο των δράσεων Α1 «Προσδιορισμός της υφιστάμενης κατάστασης, μελέτες εκκίνησης σε εθνικό επίπεδο και χαρτογράφηση των ενδιαφερόμενων μερών», Α2 «Προπαρασκευαστικές τεχνικές/οικονομικές μελέτες για έργα επίδειξης κυκλικής οικονομίας», και Α3 «Μελέτη εκκίνησης και αξιολόγηση των δυνατοτήτων εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας σε βασικούς τομείς». Συγκεκριμένα σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται και θα ολοκληρωθούν στο προσεχές εξάμηνο τα παραδοτέα των υποδράσεων Α1.3 «Μελέτες εκκίνησης για την εφαρμογή οικονομικών εργαλείων στη διαχείριση αποβλήτων», Α1.4 «Ανασκόπηση προτύπων και τεχνικών προδιαγραφών για τη χρήση δευτερογενών υλικών»,  Α2.1 «Προετοιμασία των ολοκληρωμένων πράσινων σημείων», Α2.2 «Μελέτες εφαρμογής σε πλήρη κλίμακα της κυκλικής οικονομίας στις νησιωτικές και ορεινές περιοχές», Α2.4 «Προπαρασκευαστικές μελέτες για την ολοκληρωμένη διαχείριση των επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων», Α3.1 «Αξιοποίηση αγροδιατροφικών αποβλήτων», Α3.3 «Επισκόπηση υπαρχόντων προγραμμάτων/πρωτοβουλιών πρόληψης παραγωγής αποβλήτων τροφίμων».

Στο πλαίσιο της δράσης Ε1 «Ευαισθητοποίηση κοινού, δράσεις συμμετοχής και διάχυσης» και συγκεκριμένα της υποδράσης Ε1.8 «Τοπικές δράσεις ευαισθητοποίησης για τις δράσεις επίδειξης του έργου» έως τη λήξη της 1^ης φάσης του έργου,  έχει προγραμματιστεί η διεξαγωγή τοπικών εκδηλώσεων ενημέρωσης σε πιλοτικές περιοχές του έργου. Τέλος, στο πλαίσιο της δράσης Ε3 «Ανάπτυξη και υλοποίηση στρατηγικής αναπαραγωγής και μεταφοράς των αποτελεσμάτων του έργου» θα ολοκληρωθεί το παραδοτέο «Στρατηγική αναπαραγωγής και μεταφοράς».

Φυλλάδιο Έργου
TV Spot
Radio Spot