Απρίλιος 2019 - LIFE Natura Themis

Α) Ταυτότητα έργου

Περιγραφή/Σκοπός

Αντικείμενο του έργου αποτελεί η χαρτογράφηση της περιβαλλοντικής παραβατικότητας στην Περιφέρεια Κρήτης, με έμφαση στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου NATURA 2000. Μεσοπρόθεσμα, το πρόγραμμα σκοπεύει να ενημερώσει σε βάθος τόσο τους Δικηγόρους, όσο και τους εκπροσώπους των Δικαστικών, Εισαγγελικών, Προανακριτικών και Περιφερειακών Αρχών του νησιού για όλες τις πτυχές της περιβαλλοντικής παραβατικότητας, με έμφαση στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου NATURA 2000. Σκοπεύει επίσης να προωθήσει την ευαισθητοποίηση για την άσκηση δίωξης για εγκλήματα κατά της άγριας ζωής και να αναδείξει την περιβαλλοντική ευθύνη για την αποκατάσταση ζημιών της βιοποικιλότητας. Μακροπρόθεσμα, το έργο επιδιώκει να συμβάλλει στη μείωση και στην πρόληψη της περιβαλλοντικής παραβατικότητας μέσω της ευαισθητοποίησης – ενημέρωσης των τοπικών κοινωνιών για το συγκεκριμένο θέμα.

Οι κύριοι στόχοι του έργου είναι συνοπτικά οι ακόλουθοι:

1. Μελέτη της περιβαλλοντικής παραβατικότητας στην Κρήτη, εστιάζοντας στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου NATURA 2000, και η στατιστική ανάλυσή της, που θα χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση των εμπλεκόμενων φορέων, για ενδεχόμενες προτάσεις νομοθετικών παρεμβάσεων καθώς και για ακαδημαϊκούς σκοπούς.
2. Καλλιέργεια δεξιοτήτων στους κοινωνικούς εταίρους (δικαστές και εισαγγελείς, δικηγόροι, δημόσιοι υπάλληλοι της Περιφέρειας Κρήτης, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης και των ΟΤΑ, ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην Κρήτη, κ.ά.), προκειμένου να προλαμβάνουν και να συνδράμουν αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής παραβατικότητας και στην εφαρμογή μέτρων αποκατάστασης, όπου αυτό είναι εφικτό και απαιτείται από την εφαρμογή της νομοθεσίας για την περιβαλλοντική ευθύνη.
3. Ενημέρωση των κατοίκων των περιοχών του Δικτύου NATURA 2000 στην Κρήτη για την παράνομη δραστηριότητα στις περιοχές τους που υπονομεύει την τοπική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την οικονομική πρόοδο.
4. Ενθάρρυνση της αλλαγής στάσης όλων των εμπλεκομένων φορέων αναφορικά με την αναγνώριση, την καταγραφή και την πρόληψη των παραβιάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και του περιβαλλοντικού εγκλήματος.

Β) Καλές πρακτικές

Σε σχέση με την έρευνα – μελέτη, οι δράσεις του έργου αφορούν την καταγραφή της προϋπάρχουσας κατάστασης σε σχέση με την Ευρωπαϊκή και εθνική περιβαλλοντική νομοθεσία για το Δίκτυο NATURA 2000 στην Ελλάδα και τη συλλογή και στατιστική ανάλυση των δικαστικών αποφάσεων στην Κρήτη, τη δημιουργία 2 Παρατηρητηρίων Περιβαλλοντικού Δικαίου σε Δυτική και Ανατολική Κρήτη αντίστοιχα, καθώς και τη συγκέντρωση, καταγραφή και επεξεργασία στοιχείων για τις τελούμενες περιβαλλοντικές παραβάσεις στην Κρήτη (με ανάρτηση και δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων στον γεωπληροφορικό χάρτη του έργου).

Σε σχέση με την ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των κοινωνικών εταίρων και των ομάδων στόχου, οι κύριες δράσεις αφορούν:

• Ιστοσελίδα έργου (www.lifethemis.eu) και μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• Ηλεκτρονικό και έντυπο ενημερωτικό έντυπο.
• Τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά μηνύματα.
• 3 Τεχνικοί Οδηγοί για δικαστές/εισαγγελείς, δικηγόρους και πολίτες.
• 16 ενημερωτικές ημερίδες σε όλη την Κρήτη.
• 6 εκπαιδευτικά σεμινάρια για υπαλλήλους με ανακριτικά καθήκοντα.
• 9 εκπαιδευτικά σεμινάρια για δικαστικούς, δικηγόρους, υπαλλήλους ΟΤΑ A’ και Β’ βαθμού και περιβαλλοντικές ΜΚΟ.
• 2 Εθνικά Συνέδρια και 1 Διεθνές Συνέδριο.
• Συμμετοχή σε εκδηλώσεις σε όλη την Κρήτη.
• Εφαρμογή για έξυπνες συσκευές (APP THEMIS).

Οι καλές πρακτικές για τη διασφάλιση της ενεργούς συμμετοχής (δημόσιων / ιδιωτικών) εμπλεκόμενων φορέων και την εφαρμογή του σχεδίου αναπαραγωγής / μεταφοράς συνίστανται αφενός στα αποτελέσματα από τη συλλογή και στατιστική ανάλυση των δικαστικών αποφάσεων για θέματα περιβαλλοντικών παραβάσεων στην Κρήτη για την άγρια ζωή και την περιβαλλοντική ευθύνη, και αφετέρου στη Στρατηγική Επικοινωνίας του έργου μέσω σειράς δράσεων ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης όλων των εμπλεκόμενων κοινωνικών εταιρών.

Η Στρατηγική Επικοινωνίας του έργου, η λειτουργία των Παρατηρητηρίων Περιβαλλοντικού Δικαίου Δυτικής και Ανατολικής Κρήτης, η εφαρμογή για έξυπνες συσκευές (APP THEMIS) και η εφαρμογή του γεωπληροφορικού χάρτη με αποτύπωση όλων των υποθέσεων περιβαλλοντικών παραβάσεων στην Κρήτη θα αποτελέσει πρότυπο για μεταφορά / αναπαραγωγή και σε άλλες περιοχές της χώρας και/ή της Ευρώπης.

Γ) Αποτελέσματα

Η Στρατηγική Επικοινωνίας του έργου βασίζεται σε δράσεις που αφορούν στην έρευνα για τη γνώση, τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές των ομάδων στόχου και των κοινωνικών εταίρων τόσο για τις περιοχές του Δικτύου NATURA 2000, όσο και για την προώθηση της ευαισθητοποίησης στην άσκηση δίωξης για εγκλήματα κατά της άγριας ζωής και την ανάδειξη της περιβαλλοντικής ευθύνης για την αποκατάσταση ζημιών της βιοποικιλότητας. Τα μηνύματα του έργου είναι τα ακόλουθα:

• Δικαίωμα και Ευθύνη για το Περιβάλλον
• Ο Νόμος στην Υπηρεσία του Περιβάλλοντος

Έχουν εκδοθεί 3 Τεχνικοί Οδηγοί που αφορούν: α) Οδηγίες Πτηνών και Οικοτόπων: Τεχνικός Οδηγός για δικηγόρους και υπαλλήλους Δημόσιας Διοίκησης. β) Περιβαλλοντικό Δίκαιο και Δίκτυο NATURA 2000: Τεχνικός Οδηγός για τους πολίτες. γ) Οδηγία Περιβαλλοντικής Ευθύνης και Άγρια Ζωή: Τεχνικός Οδηγός για δικαστές / εισαγγελείς.

Η εφαρμογή για έξυπνες συσκευές (APP THEMIS) λειτουργεί από τον Αύγουστο του 2017 και έχει ήδη δεχτεί μεγάλο αριθμό καταγγελιών για θέματα περιβαλλοντικών παραβάσεων στην Κρήτη. Το σύνολο σχεδόν των καταγγελιών έχει ήδη προωθηθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ σε 2 περιπτώσεις έχει ήδη επιβληθεί σχετικό πρόστιμο και/ή έχει αποκατασταθεί η σχετική περιβαλλοντική υποβάθμιση.

Έχει ήδη πραγματοποιηθεί ένα Εθνικό Συνέδριο για την Περιβαλλοντική Ευθύνη στο Ηράκλειο (7-9 Σεπτεμβρίου 2017) και ένα Διεθνές Συνέδριο για το Περιβαλλοντικό Έγκλημα στην Αθήνα (23-25 Νοεμβρίου 2018). Το έργο LIFE Natura Themis συνδιοργάνωσε το Ετήσιο Συνέδριο 2018 του Ευρωπαϊκού Δικτύου Εισαγγελέων Περιβάλλοντος (ENPE) στο Ηράκλειο (23-24 Οκτωβρίου 2018).

Τέλος, πραγματοποιούνται σειρά εργαστηρίων (workshops), συναντήσεων, ημερίδων και εκπαιδευτικών σεμιναρίων για τη θεματική του έργου σε όλη την Κρήτη.