Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2022 - LIFEGENMON

Α) Ταυτότητα έργου

Περιγραφή/Σκοπός

Το έργο LIFEGENMON  έχει ως κύριο σκοπό τη Γενετική Παρακολούθηση Δασών (ΓΠΔ), την αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης των γενετικών πόρων και τον ποσοτικό προσδιορισμό των αλλαγών της γενετικής ποικιλότητας σε χρονική κλίμακα, προκειμένου να διατηρηθεί το μακροπρόθεσμο προσαρμοστικό δυναμικό εξέλιξης. Από την παρατήρηση των χρονικών αλλαγών στους πληθυσμούς, τεκμαίρονται τα υποκείμενα αίτια και μπορεί να αξιολογηθεί η σχετική τους σημασία. Η ΓΠΔ είναι επομένως ένα προγνωστικό εργαλείο και αποτελεί μία μέθοδο για την εξασφάλιση της διατήρησης των διαδικασιών που διαφυλάσσουν τη γενετική ποικιλότητα στους φυσικούς πληθυσμούς. Η ΓΠΔ επιτρέπει την έγκαιρη ανίχνευση δυνητικά επιβλαβών αλλαγών στην προσαρμοστικότητα των δασών, πριν αυτές εμφανιστούν σε υψηλότερα επίπεδα βιοποικιλότητας (π.χ. ποικιλότητα ειδών ή οικοσυστημάτων) και δύναται να βελτιώσει τη βιωσιμότητα των εφαρμοσμένων πρακτικών δασικής διαχείρισης και να κατευθύνει την περαιτέρω έρευνα.

Β) Καλές πρακτικές

Κατά τη διάρκεια του έργου διοργανώθηκαν σειρές Εκπαιδευτικών Συναντήσεων Εργασίας, Σεμιναρίων και Εργαστηρίων για τον δασικό τομέα στις οκτώ χώρες που καλύπτουν την περιοχή από τη Γερμανία έως την Ελλάδα. Δημιουργήθηκε έτσι μια διεθνής ομάδας επιστημόνων της δασικής πράξης που συμμετέχουν ενεργά στην Γενετική Παρακολούθηση των Δασών.

Οι Εταίροι του Έργου συμμετείχαν σε σειρά επιστημονικών και επαγγελματικών εκδηλώσεων, εκδηλώσεων χάραξης πολιτικής και διακυβέρνησης για τη παρουσίαση των στόχων του έργου. Συμμετείχαν στη προετοιμασία των επιστημονικών εγγράφων υποβάθρου και κατευθυντήριων οδηγιών για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου να υποστηριχθεί η ανάπτυξη πιθανών νέων Κανονισμών που θα περιλαμβάνουν τη Γενετική Παρακολούθηση.

Στο πλαίσιο του προγράμματος και με στόχο την ενημέρωση των επιστημόνων και του κοινού για τη ΓΠΔ, καθώς και τη διάχυση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας, δημιουργήθηκαν δύο σύντομα ντοκιμαντέρ:

(α)  ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ
https://www.youtube.com/watch?v=qf3PqxSr1VA
(με αγγλικούς υπότιτλους)

https://youtu.be/qBJ5vI0Xwb4
(με ένθετη παράθεση στη νοηματική γλώσσα)

(β) ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΔΑΣΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
https://youtu.be/1mgNDkcIZLg
(με αγγλικούς υπότιτλους)

Στο πλαίσιο του προγράμματος και με στόχο τη διάχυση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας εκδόθηκαν τρία παιδικά διαδραστικά βιβλία. Πρόκειται για τα: «Ταξίδι σε ένα μεγάλο δάσος», «Οι φύλακες του δάσους» και «Το ημερολόγιο του δάσους».

• Ταξίδι σ’ ένα μεγάλο δάσος (http://www.lifegenmon.si/wp-content/uploads/2018/03/potovanje-v-gozd-GR-web.pdf)
• Οι φύλακες του δάσους (http://www.lifegenmon.si/wp-content/uploads/2018/03/varuhi-gozda-GR-WEB.pdf)
• Το ημερολόγιο του δάσους (http://www.lifegenmon.si/wp-content/uploads/2018/03/gozdni-dnevnik-GR-web.pdf)

 Videos σχετικά με το πρόγραμμα και τα διαδραστικά παιδικά βιβλία:

• Video για το LIFEGENMON: https://www.youtube.com/watch?v=qf3PqxSr1VA
• Video για την εφαρμογή big forest για smartphones: https://youtu.be/_-ckqlYTOUI
• Video για τα παιδικά βιβλία: https://youtu.be/iND1nqVtpdI

Γ) Αποτελέσματα

Α) Περιοχές Γενετικής Παρακολούθησης Δασών:
Εγκαταστάθηκαν έξι περιοχές Γενετικής Παρακολούθησης Δασών στη Γερμανία, την Ελλάδα και τη Σλοβενία που αφορούν την οξιά (Fagus sylvatica), την ελάτη (Abies alba) και την υβριδογενή ελάτη (Abies borisii-regis).

Β) Τυποποιημένα Πρωτόκολλα:
Αναπτύχθηκαν τυποποιημένα πρωτόκολλα συλλογής δημογραφικών και γενετικών δεδομένων και επιλογής Δεικτών και Επαληθευτών που ορίζονται για τα τρία επίπεδα παρακολούθησης (βασικό, τυπικό και προχωρημένο). Αναπτύχθηκε βάση δεδομένων για την αποθήκευση όλων των δημογραφικών και γενετικών δεδομένων της ΓΠΔ. Εκτιμήθηκε το κόστος γενετικής παρακολούθησης ανά είδος / επίπεδο / δείκτη / επαληθευτή.

Γ) Εγχειρίδιο για τη Γενετική Παρακολούθηση των Δασών:
Πραγματοποιήθηκε η συγγραφή του Οδηγού Εφαρμογής Γενετικής Παρακολούθησης Δασών έκτασης 360 σελ. που περιέχει πρακτικές συμβουλές για την εφαρμογή της Γενετικής Παρακολούθησης των Δασών. Ο Οδηγός έχει συγγραφεί σε τέσσερεις γλώσσες: αγγλικά, γερμανικά, ελληνικά και σλοβενικά. 

Δ) Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων:
Αναπτύχθηκε Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων για την υποστήριξη των διαχειριστών και των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων για τη βέλτιστη επιλογή του επιπέδου της Γενετικής Παρακολούθησης Δασών, με βάση τις κατά περίπτωση ανάγκες και τα διαθέσιμα μέσα.

Ε) Προτεινόμενες Τροποποιήσεις Κανονισμών σε Εθνική και Ευρωπαϊκή κλίμακα:
Το έργο προετοίμασε τη βάση για ένα μελλοντικό σύστημα Γενετικής Παρακολούθησης Δασών σε εθνική, περιφερειακή και ευρωπαϊκή κλίμακα. Προετοίμασε επίσης την ενσωμάτωση της γενετικής παρακολούθησης στην εθνική και ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία. Το έργο προετοίμασε επίσης την ανάπτυξη μελλοντικών στρατηγικών για την εφαρμογή της Γενετικής Παρακολούθησης των Δασών προκειμένου να ανασχεθεί η απώλεια βιοποικιλότητας σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.

ΣΤ) Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Γενετική Παρακολούθηση Δασών επτά Δασικών Ειδών:
Το έργο δημιούργησε Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Γενετική Παρακολούθηση Δασών για επτά αντιπροσωπευτικά δασικά είδη υψηλής οικολογικής και οικονομικής σημασίας. Οι Οδηγίες στοχεύουν στους επιστήμονες και επαγγελματίες που θα εφαρμόσουν τη ΓΠΔ στο πεδίο και σε συγκεκριμένα δασικά είδη και αφορούν τον τρόπο επιλογής, καθορισμού και διεξαγωγής της ΓΠΔ. Η επιλογή των ειδών καλύπτει ένα ευρύ φάσμα βιολογικών χαρακτηριστικών, καθώς τα είδη περιλαμβάνουν κωνοφόρα και πλατύφυλλα, είδη ευρύτοπα και στενότοπα, είδη που σχηματίζουν συστάδες ή είναι διάσπαρτα στο δάσος, είδη που υβριδίζουν ή όχι, κτλ. Οι εξειδικευμένες Οδηγίες συνεισφέρουν στην εφαρμογή της Γενετικής Παρακολούθησης Δασών στο επίπεδο του είδους, σε εθνική, περιφερειακή και ευρωπαϊκή κλίμακα.