Οκτώβριος 2018 - ForOpenForests

Α) Ταυτότητα έργου

Περιγραφή/Σκοπός

Ο κύριος στόχος του έργου είναι η εφαρμογή διαχειριστικών μέτρων για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας σε επίπεδο ειδών, ενδιαιτημάτων και τοπίου, σε δύο περιοχές του δικτύου Natura 2000, "Εθνικός Δρυμός Οίτης” (GR2440004), και “Όρος Καλλίδρομο” (GR2440006), στη Στερεά Ελλάδα. Κύριες απειλές για τα είδη και τους οικοτόπους στόχους του έργου είναι: η μείωση της βόσκησης και η εγκατάλειψη των παραδοσιακών μεθόδων στην γεωργική παραγωγή που οδηγούν σε πύκνωση και επεκταση του ελατοδάσους, η εντατικοποίησης της δασικής διαχείρισης και η αποψίλωση των δασών, η οποία προκαλεί υποβάθμιση των οικοτόπων και έλλειψη θέσεων φωλεοποίησης για την ορνιθοπανίδα, αλλαγές στον υδρολογικό κύκλο των εποχικών λιμνίων και υποβάθμισή τους από την σκόπιμη διέλευση οχημάτων, παράνομη απόθεση απορριμάτων η οποία προκαλεί ρύπανση εδάφους και υδάτων, δασικές πυρκαγιές οι οποίες είναι καταστροφικές για δάση κωνοφόρων (Pinus nigra subsp. pallasiana and Juniperus foetidissima) τα οποία δεν έχουν μηχανισμούς αναγέννησης μετά τη φωτιά, λαθροθηρία που μειώνει τους πληθυσμούς της πετροπέρδικας (Alectoris graeca), συγκρούσεις παραγωγών και καφέ αρκούδας, και κλιματική αλλαγή η οποία απειλή με υποβάθμιση τους ορεινούς οικοτόπους στόχους του έργου, ιδιαίτερα τα εποχικά λιμνία.

Β) Καλές πρακτικές

Ο εμβολιασμός κυπαρισσιών με μοσχεύματα που πάρθηκαν από άρκευθο της περιοχής και η φύτευσή τους στην περιοχή της Οίτης αποτελεί μια καλή πρακτική του έργου. Σκοπός της φύτευσης των εμβολιασμένων δέντρων είναι η βελτίωση της κατάστασης του οικοτόπου του Juniperus foetiddisima. Η χρήση δορυφορικών πομπών για τη μελέτη της κίνησης των κοπαδιών και ανάλυση των βοσκητικών συνηθειών τους προσέφερε χρήσιμα συμπεράσματα για τη διαχείριση της βόσκησης.

Καλή πρακτική για τη διάχυση της πληροφορίας και την αλλαγή συμπεριφοράς είναι η ενεργός συμμετοχή του τοπικού κοινού. Με αυτό το στόχο οργανώνονται σεμινάρια και συναντήσεις με παραγωγούς, μελισσοκόμους, κτηνοτρόφους, αγρότες, αλλά και επισκέψεις στο πεδίο για μαθητές, εκπαιδευτικούς και και το γενικό κοινό, όπου ενημερώνονται για τις υλοποιούμενες δράσεις από μέλη της ομάδας του έργου. Επίσης δημιουργήθηκαν δύο κέντρα ενημέρωσης επισκεπτών.

Η δημιουργία και η λειτουργία της Επιτροπής Ενδιαφερόμενων Μερών αποτελεί μια καλή πρακτική του έργου. Με την έναρξη του έργου έγινε καταγραφή όλων των φορέων της περιοχής που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με την προστασία και τη διαχείριση των δύο περιοχών του έργου, καθώς και των χρηστών τους, για συμμετοχή στην Επιτροπή. Η Επιτροπή συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά το χρόνο και έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα για το έργο, καθώς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν την άποψη τους και να υποβάλλουν προτάσεις για τις διάφορες δράσεις.

Η δημιουργία μιας τράπεζας γενετικού υλικού για τη διατήρηση σπερμάτων των χαρακτηριστικών ειδών των οικοτόπων στόχων του έργου. Η χρήση αποτρεπτικών μέτρων για τη μείωση των συγκρούσεων καφέ αρκούδας και παραγωγών, όπως η χρήση ηλεκτροφόρων περιφράξεων, η χρήση ελληνικού ποιμενικού σκύλου για την προστασία των κοπαδιών και αύξηση των τροφικών πηγών για την αρκούδα με τη φύτευση οπωροφόρων δέντρων σε συγκεκριμένες περιοχές. Η διαμόρφωση διαχειριστικών σχεδίων για είδη, οικοτόπους, αλλά και για την περιοχή GR2440006.

Γ) Αποτελέσματα

Ένα από τα κύρια αποτελέσματα του έργου είναι η επέκταση των ορίων της περιοχής Natura 2000 με κωδικό GR2440004 ώστε να συμπεριληφθεί το εποχικό λιμνίο στην θέση Αλύκαινα. Δημιουργήθηκαν δύο κέντρα ενημέρωσης επισκεπτών, ένα για τον Εθνικό Δρυμό Οίτης και ένα για το Όρος Καλλίδρομο. Η Βερονίκη της Οίτης (Veronica oetaea*) φύτρωσε με επιτυχία στο τέταρτο εποχικό λιμνίο της Οίτης στη θέση Λούκα, μετά από μεταφορά σπερμάτων από την επιστημονική ομάδα Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το έργο συνέβαλλε στην μείωση των συγκρολυσεων καφέ αρκούδας - παραγωγών μοιράζοντας 30 ηλεκτροφόρες περιφράξεις, 22 κουτάβια ελληνικού ποιμενικού σκύλου και φυτεύοντας 1.000 οπωροφόρα δέντρα στον Εθνικό Δρυμό Οίτης.

Τα αποτελέσματα και όλα τα παραδοτέα είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του έργου. Επίσης ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να επικοινωνήσει με την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, ακομη και μετά το πέρας του έργου, και να ζητήσει οποιαδήποτε στοιχεία ή παραδοτέο του έργου. Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Οίτης, με την κατάλληλη στελέχωση σε επιστημονικό προσωπικό, θα μπορούσε να συνεχίσει την παρακολούθηση των ειδών στόχων του έργου, καθώς και να υλοποιεί προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για μαθητές στα δύο Κέντρα Ενημέρωσης Επισκεπτών, σε συνεργασία με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Στυλίδας-Υπάτης. Επίσης, ο Φορέας Διαχείρισης μπορεί να συνεχίσει την υλοποίηση δράσεων του έργου (π.χ. διανομή ηλεκτροφόρων περιφράξεων, κ.λπ.).

Επόμενα βήματα:

Ολοκλήρωση όλων των υποδομών που αφορούν στην διαχείριση επισκεπτών στις δύο περιοχές του έργου. Οργάνωση εκπαιδευτικών επισκέψεων μαθητών στην Οίτη και στο Καλλίδρομο και οργάνωση βιωματικών δράσεων στο πεδίο.