Ιανουάριος-Μάρτιος 2022 - LIFE AskREACH

Α) Ταυτότητα έργου

Περιγραφή/Σκοπός

ΑΠΛΆ ΣΆΡΩΣΕ ΤΟ! Το έργο LIFE της ΕΕ με τίτλο «Διευκόλυνση του δικαιώματος ενημέρωσης των καταναλωτών σχετικά με τις χημικές ουσίες σε αντικείμενα με βάση τον κανονισμό REACH με τη βοήθεια έξυπνης εφαρμογής» (LIFE16 GIE/DE/000738) συμβάλλει στην προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος.

Χιλιάδες ουσίες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή προϊόντων καθημερινής χρήσης. Αν και πολλές από αυτές δεν προκαλούν ανησυχία, ορισμένες ουσίες έχουν μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία μας και για το περιβάλλον, π.χ. είναι ενδοκρινικοί διαταράκτες, μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο ή βλάπτουν το αναπαραγωγικό σύστημα. Αυτές οι "ουσίες πολύ μεγάλης ανησυχίας" (SVHC) μπορούν να βρεθούν σε καθημερινά αντικείμενα όπως έπιπλα, ρούχα, παιχνίδια κλπ.   

Ο κύριος στόχος του AskREACH είναι η ευαισθητοποίηση των εταιρειών και των καταναλωτών σχετικά με τις SVHC σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Έτσι, έχει αναπτυχθεί η εφαρμογή Scan4Chem και η ευρωπαϊκή βάση δεδομένων οι οποίες θα χρησιμεύσουν ως κόμβος πληροφόρησης για τους καταναλωτές που ενδιαφέρονται να κάνουν συνειδητές επιλογές αγοράς απλώς σαρώνοντας γραμμωτούς κώδικες (barcode) προϊόντων. Η εφαρμογή Scan4Chem χρησιμεύει ως ένα "εργαλείο θετικής ανατροφοδότησης" που επικοινωνεί με την ευρωπαϊκή βάση δεδομένων και παρουσιάζει πληροφορίες για το αντικείμενο ή χρησιμεύει ως μέσο για την αποστολή αιτήματος πληροφορίων στον κάτοχο του γραμμωτού κώδικα.

Επιπλέον, το LIFE AskREACH έχει ως στόχο να υποστηρίξει τις εταιρείες / ιδιοκτήτες barcode/λιανοπωλητές να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους και να βοηθήσουν στη βελτίωση της επικοινωνίας τους με τους πελάτες τους καθώς και εντός της εφοδιαστικής αλυσίδας, προκειμένου να διευκολυνθεί η λειτουργία τους και να βοηθηθεί η προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των καταναλωτών με την πώληση ασφαλέστερων αντικειμένων.

Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό REACH, όλες οι SVHC[1] περιλαμβάνονται στον κατάλογο υποψηφίων ουσιών (CLP), τον οποίο διαχειρίζεται ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών (ECHA), ο οποίος επικαιροποιείται δύο φορές το χρόνο. Το άρθρο 33 του κανονισμού REACH[2] της ΕE ορίζει ότι οι προμηθευτές αντικειμένων που περιέχουν SVHC σε συγκέντρωση άνω του 0,1% (κατά βάρος) πρέπει να παρέχουν αυτές τις πληροφορίες στους πωλητές και διανομείς, καθώς και πληροφορίες που επιτρέπουν την ασφαλή χρήση του αντικειμένου. Καθορίζει επίσης το δικαίωμα του καταναλωτή να γνωρίζει και, ως εκ τούτου, να ζητεί και να λαμβάνει τις πληροφορίες αυτές από παραγωγό ή έμπορο λιανικής πώλησης αντικειμένων εντός 45 ημερών, δωρεάν.

Το LIFE AskREACH έχει την υποστήριξη του ECHA, ενώ μέχρι το τέλος του έργου προβλέπεται ότι η εφαρμογή Scan4Chem θα συνδεθεί με τη βάση δεδομένων SCIP (Ουσίες πολύ μεγάλης ανησυχίας σε αντικείμενα και σύνθετα αντικείμενα σε συγκέντρωση > 0,1% w/w).

[1] See the current SVHC here: https://echa.europa.eu/candidate-list-table
[2] Regulation (EC) 1907/2006. For more information please visit  www.echa.europa.eu

Β) Καλές πρακτικές

Καλές πρακτικές που προέκυψαν από το έργο:

1. Προσωπική ευθύνη: οι καταναλωτές ενημερώνονται για το δικαίωμά τους να γνωρίζουν ποιες, εάν υπάρχουν, χημικές ουσίες που προκαλούν ανησυχία για την υγεία τους υπάρχουν σε προϊόντα που είναι πρόθυμοι να αγοράσουν.
2. Καθιέρωση καλής επικοινωνίας και οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων.
3. Οι καταναλωτές μαθαίνουν να κάνουν ενημερωμένες επιλογές αγοράς. Είναι στο χέρι τους να βοηθήσουν στην προστασία της υγείας τους και του περιβάλλοντος απλά χρησιμοποιώντας την εφαρμογή Smartphone Scan4Chem.
4. “Crowd sourcing” για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με προϊόντα και χημικές ουσίες χωρίς κόστος για τις εταιρείες χωρίς δημοσίευση ευαίσθητων πληροφοριών και χωρίς να δημοσιοποιούνται ονόματα εταιρειών ή να κατηγορούνται οι εταιρείες.

Καλές πρακτικές διάχυσης πληροφοριών προς το γενικό κοινό και ενθάρρυνσης αλλαγών συμπεριφοράς:

1. Εκμετάλλευση των πλατφορμών κοινωνικών μέσων δικτύωσης (social media: instagram, facebook) για την προσέγγιση των νέων και την «φύτευση» (rooting) του Scan4Chem στην καθημερινότητα.
2. Συνεργασία με influencers, παραγωγή και διάχυση οπτικού υλικού και βίντεο για την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση όσο το δυνατόν περισσότερων καταναλωτών.
3. Το moto "Είναι στο χέρι σας" που ενθαρρύνει τους καταναλωτές να αναλάβουν δράση παράλληλα με τις πρωτοβουλίες από αρμόδιους φορείς.

Καλές πρακτικές για την διασφάλιση της ενεργούς συμμετοχής (δημόσιων/ιδιωτικών) εμπλεκόμενων φορέων (stakeholders) και την εφαρμογή του σχεδίου αναπαραγωγής/μεταφοράς:

1. Αναπαραγωγή του Scan4Chem σε όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες στις τοπικές γλώσσες για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας.
2. Η συμμετοχή ή/και υποστήριξη των δράσεων του έργου από τις κατά τόπους αρμόδιες αρχές για τον κανονισμό REACH/CLP και την παροχή συμβουλών/οδηγιών (Help Desk).
3. H απευθείας επικοινωνία των εταίρων του έργου με προμηθευτές/παραγωγούς/ λιανοπωλητές.

Αναμενόμενες καλές πρακτικές:

       1. Προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος
       2. Ενημερωμένες αποφάσεις αγοράς αντικειμένων από τους καταναλωτές
       3. Αντικατάσταση των SVHC με άλλες λιγότερο επιβλαβείς χημικές ουσίες στα προϊόντα
       4. Βελτίωση της επικοινωνίας μέσα στην αλυσίδα εφοδιασμού ώστε ο πωλητής να γνωρίζει τι προϊόν δίνει στον καταναλωτή
       5. Ανοικτή επικοινωνία μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων χωρίς καταγγελτικό χαρακτήρα.

Γ) Αποτελέσματα

Καταναλωτές: 3 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΗΣΤΕΣ ΤΟΥ Scan4Chem ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ: Το όραμά μας είναι ότι τα επόμενα χρόνια, περισσότεροι από 3 εκατομμύρια πολίτες θα κατεβάσουν την εφαρμογή. Αναμένουμε ότι περίπου 30 εκατομμύρια αιτήματα για πληροφορίες SVHC θα αποσταλούν στους προμηθευτές. Ήδη 1614 καταναλωτές έχουν απαντήσει σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε σχετικά με τις γνώσεις τους, 19% περισσότεροι καταναλωτές γνωρίζουν τους κινδύνους από την έκθεση σε SVHC και το δικαίωμά τους να γνωρίζουν.

Εταιρείες: Έχουμε επίσης μεγάλες προσδοκίες σχετικά με τον αριθμό των εταιρειών που θα συμμετέχουν άμεσα στην παροχή πληροφοριών για τη βάση δεδομένων. Μειωμένο κόστος των προμηθευτών αντικειμένων για την ανταπόκριση σε αιτήματα καταναλωτών και τη διαχείριση χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή. Περισσότεροι προμηθευτές αντικειμένων κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας που συμμορφώνονται με το άρθρο 33 του REACH και προμηθευτές που έχουν αντικαταστήσει ή ξεκινήσει την αντικατάσταση του SVHC.

Το Scan4Chem θα συνεχίσει να λειτουργεί και θα διατηρηθεί μετά το τέλος του έργου. Θα συνεχίσει να είναι δωρεάν η λήψη και η χρήση τους από τους ενδιαφερόμενους καταναλωτές.
Η ευρωπαϊκή βάση δεδομένων θα συνεχίσει να ενημερώνεται με πληροφορίες σχετικά με περισσότερα προϊόντα και θα είναι προσβάσιμη σε εταιρείες, λιανοπωλητές, παραγωγούς για να συνεχίσουν να εισάγουν τα δεδομένα τους.
Ο ιστότοπος του έργου askreach.eu είναι η πύλη επικοινωνίας για αυτούς που που ενδιαφέρονται να αποκτήσουν την Εφαρμογή ή εταιρείες που αναζητούν πληροφορίες.
Βρείτε μας και αλλού…:
https://mailchi.mp/18029175db44/ecocitygr_life_ask_reach
https://www.iersd.noa.gr/programs/ereynitika/?y=2017 
https://www.facebook.com/scan4chemgr
https://www.instagram.com/scan4chemgr/

Κατά τους επόμενους μήνες, οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης προς τους καταναλωτές θα ενταθούν με όλα τα δυνατά μέσα (Social Media Campaign, χρήση διαφημιστικού χώρου σε στάσεις λεωφορείων/μετρό, σε πλοία κα). Θα πραγματοποιηθούν συνεντεύξεις σχετικά με το επίπεδο ευαισθητοποίησης καθώς και τις εμπειρίες από τη χρήση του Scan4Chem με καταναλωτές σε όλες τις χώρες του έργου.
Η τελική συνάντηση του έργου θα πραγματοποιηθεί στο Παρίσι το 2022 και θα διοργανωθεί διεθνές συνέδριο για τα χημικά εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν.